Në dekadën e fundit, Kina ka rritur ndjeshëm rolin e saj në arenën ndërkombëtare, duke u shndërruar në një aktor kyç në ndërtimin e urave ekonomike, diplomatike dhe kulturore me vende të ndryshme të botës. Një nga iniciativat më të rëndësishme në këtë drejtim është mekanizmi i bashkëpunimit Kinë-Evropa Qendrore dhe Lindore (Kinë-EQL), një platformë shumëpalëshe që përfshin pothuajse të gjitha vendet nga Baltiku deri në Ballkan. Kjo nismë ka krijuar një strukturë të qëndrueshme bashkëpunimi ndërmjet vendeve të Evropës Qendrore dhe Lindore, përmes një qasjeje të gjithanshme dhe gjithëpërfshirëse. Që nga themelimi i saj, platforma Kinë-EQL ka shërbyer si një urë e rëndësishme lidhëse në fusha të ndryshme si diplomacia, ekonomia, tregtia, arsimi, kultura, media dhe shkëmbimi akademik. Brenda këtij kuadri janë zhvilluar qindra konferenca ndërkombëtare, forume biznesi, panaire tregtare, aktivitete arsimore dhe kulturore, tryeza të rrumbullakëta dhe projekte kërkimore që kanë sjellë së bashku aktorë të ndryshëm institucionalë dhe joqeveritarë nga Kina dhe vendet e EQL-së. Pekini, si iniciatori dhe mbështetësi kryesor i këtij mekanizmi, e ka pozicionuar platformën si një mjet strategjik për të thelluar bashkëpunimin me vendet e rajonit dhe për të promovuar zhvillimin e përbashkët. Njëkohësisht, kjo platformë ka krijuar hapësira të reja për investitorët, profesionistët, akademikët, artistët dhe gazetarët që të angazhohen në bashkëpunime të frytshme dhe të ndërtojnë ura të qëndrueshme partneriteti. Në mënyrë të veçantë, bota akademike ka treguar një interes të madh ndaj kësaj platforme, si një shembull i bashkëpunimit ndërrajonal në një kontekst global të ndërlikuar. Institucionet arsimore dhe kërkimore nga të dy palët kanë nisur projekte të përbashkëta, shkëmbime studentësh dhe pedagogësh, si dhe botime shkencore që thellojnë mirëkuptimin dhe bashkëpunimin ndërkulturor. Veçanërisht për vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore, përfshirë Shqipërinë, kjo platformë përfaqëson një mundësi reale për të diversifikuar marrëdhëniet ndërkombëtare, për të tërhequr investime dhe për të forcuar pozicionin në një kontekst global gjithnjë e më konkurrues.
Kina dhe vendet e EQL-së bashkohen në Hungari Në mes maji 2025, u zhvillua me sukses në Budapest, Seminari Ndërkombëtar Akademik mbi "Analizën dhe Perspektivat e Situatës në Evropën Qendrore dhe Lindore". Seminari u organizua nga Instituti i Studimeve Evropiane i Akademisë Kineze të Shkencave Sociale dhe u mbajt nën organizimin e Institutit Kinë-Evropë Qendrore dhe Lindore (China-CEE Institute). Në fjalën e tij, Prof. Feng Zhongping, Drejtori i Institutit të Studimeve Evropiane në Akademinë Kineze të Shkencave Sociale (CASS) dhe po ashtu President i Institutit “China-CEE” , tha se situata aktuale ndërkombëtare është e ndërlidhur me ndryshime dhe kaos; ndryshimet shekullore po përshpejtohen, loja midis fuqive të mëdha po intensifikohet, ndërkohë që konfliktet gjeopolitike janë të shpeshta. Bota ndodhet në një kryqëzim kritik. Në vitet e fundit, Evropa ka përballuar polarizim politik, ngadalësim ekonomik dhe vështirësi në siguri, ndërsa sfidat në marrëdhëniet e jashtme janë rritur. Përballë këtyre ndryshimeve në botë dhe Evropë, Kina vazhdon ta konsiderojë Evropën si një drejtim të rëndësishëm në diplomacinë e saj të fuqisë së madhe me karakteristika kineze dhe si një partner kyç për realizimin e modernizimit në stil kinez. Rëndësia strategjike e bashkëpunimit Kinë-Evropë po bëhet gjithnjë e më evidente. Bashkëpunimi i Kinës me vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore është një pjesë e rëndësishme e marrëdhënieve Kinë-Evropë dhe po bëhet gjithnjë e më shumë një model bashkëpunimi ndërrajonal. Ky seminar ka një rëndësi të madhe në kuadër të kremtimit të 50-vjetorit të vendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis Kinës dhe Bashkimit Evropian.
Yang Chao, Shefi i Misionit dhe Këshilltar Ministror i Ambasadës së Kinës në Hungari, në fjalën e tij gjatë ceremonisë së hapjes theksoi se bota po kalon një ndryshim të madh që nuk është parë prej një shekulli. Modelet e sigurisë ndërkombëtare dhe zhvillimit ndërkombëtar janë duke u ndryshuar. Vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore ndodhen në një kryqëzim të kontinentit Euroaziatik dhe janë nyje të rëndësishme që lidhin Lindjen me Perëndimin. Ato duhet të bëhen pika ndërthurjeje për bashkëpunimin Lindje-Perëndim. Bashkëpunimi Kinë-Evropa Qendrore dhe Lindore është një pjesë e rëndësishme e marrëdhënieve Kinë-Evropë dhe ndihmon në promovimin e zhvillimit të Kinës dhe vendeve të Evropës Qendrore dhe Lindore, si dhe në promovimin e zhvillimit të plotë dhe të balancuar të marrëdhënieve Kinë-Evropë.
Pozicioni i Shqipërisë në vitin 2025 dhe marrëdhëniet me Kinën
Në seminar, Dr. Marsela Musabelliu, Drejtore Ekzekutive e Institutit Shqiptar për Studime të Globalizimit (AIGS), mbajti një fjalim mbi dinamikat e brendshme të Shqipërisë dhe zhvillimin e marrëdhënieve të saj të jashtme, me një fokus të veçantë në lidhjet Shqipëri-Kinë. Fjalimi ishte ndarë në dy shtylla tematike—konteksti i brendshëm i Shqipërisë dhe diplomacia e saj ndaj Kinës—ku Dr. Musabelliu paraqiti një portret të nuancuar të një vendi që përballet me tranzicion, ambicie dhe pasiguri strategjike.
Në nisje të fjalës së saj, Dr. Musabelliu vuri në dukje zgjedhjet parlamentare të fundit në Shqipëri, ku Partia Socialiste fitoi një “super shumicë”, një arritje e rrallë politike që i jep asaj një fuqi legjislative të pakrahasueshme për katër vitet e ardhshme. Megjithë këtë konsolidim politik, Shqipëria përballet me sfida serioze ekonomike dhe demografike. Me një popullsi prej vetëm 2.4 milionë banorësh, një moshë mesatare prej 39 vjetësh dhe një Prodhim të Brendshëm Bruto për frymë prej rreth 8,500 dollarë, ekonomia e vendit mbështetet kryesisht në sektorin e shërbimeve, që përbën mbi 65% të prodhimit total.
Dr. Musabelliu trajtoi gjithashtu ndjenjën komplekse që mbizotëron rreth marrëdhënieve të Shqipërisë me Bashkimin Evropian dhe Shtetet e Bashkuara.
Marrëdhëniet Kinë-Shqipëri
Duke iu kthyer Kinës, Dr. Musabelliu theksoi potencialin e pashfrytëzuar të marrëdhënieve bilaterale, të formësuara nga hezitimi politik dhe presionet gjeopolitike. Pavarësisht pozicionit global, në rritje të Kinës dhe investimeve të vazhdueshme në Evropën Qendrore dhe Lindore përmes mekanizmit Kinë-EQL, Shqipëria mbetet një pjesëmarrëse e kujdesshme dhe me rezervë.
Sipas saj, kjo ambivalencë politike nuk është e imponuar vetëm nga vetë Shqipëria. Kushtëzimet perëndimore, si ato të hapura ashtu edhe të nënkuptuara, kanë formësuar ndjeshëm pozicionin gjeopolitik të vendit.
Megjithëse ka ngërçe politike, Dr. Musabelliu vuri në dukje mirëkuptimin e qëndrueshëm midis popujve shqiptar dhe kinez. “Kujtesa kolektive e shqiptarëve e ruan Kinën si një mike që ka ndihmuar në kohë të vështira, dhe kjo ndjenjë tejkalon ciklet politike,” shtoi ajo.
Fjalimin e saj, Dr. Musabelliu e përfundoi me një thirrje për një rishikim të kujdesshëm. Shqipëria duhet të kapërcejë refleksionet e kohës dhe mentalitetit të Luftës së Ftohtë nëse dëshiron të ushtrojë autonomi strategjike të vërtetë. “Në një botë të globalizuar dhe të ndërlidhur, distancimi nga Kina nuk është zgjidhje; as nuk mund të jetë opsion.”
Potenciali për një marrëdhënie të frytshme mbetet, nëse ekziston vullnet politik, përfundoi ajo.
©AIGS
